Slide 1 Slide 2 Slide 3 Slide 4


O programie

Błotniak łąkowy dawniej gnieździł się na terenach podmokłych. Na skutek degradacji (głównie melioracji) tego typu siedlisk zaczął wyprowadzać lęgi w uprawach zbóż oraz na zmeliorowanych łąkach. Rozwój „polnej” populacji błotniaka łąkowego obserwowano w latach 90-tych. Obecnie w niektórych regionach kraju błotniaki łąkowe gniazdują prawie wyłącznie na polach, głównie w uprawach zbóż ozimych (pszenżyto, pszenica, jęczmień) lub rzepaku. Daje to szansę na przetrwanie gatunku w coraz bardziej przekształconym przez człowieka krajobrazie, ale jednocześnie stwarza nowe zagrożenia.

  • Samica lądująca do gniazda w uprawie rzepaku. Fot. Andrzej Łukijańczuk

Błotniaki późno przystępują do lęgów i okres opuszczania przez pisklęta gniazd (od połowy lipca) może przypadać na czas żniw. O przetrwaniu lęgów w dużej mierze decyduje pogoda. Jeżeli żniwa rozpoczynają się wcześniej, cześć lęgów (późne lub powtarzane) jest nieumyślnie niszczona podczas koszenia (żniw). Lęgi mogą ulec zniszczeniu lub zostać porzucone w wyniku prowadzenia także innych zabiegów agrotechnicznych (np. oprysków). Gniazda zlokalizowanymi na łąkach lub w uprawach lucerny i koniczyny praktycznie zawsze wymagają czynnej ochrony, ponieważ koszenie roślinności odbywa się najczęściej na początku czerwca lub nawet w maju, jeszcze na etapie wysiadywania jaj. 

  • Pisklęta błotniaka łąkowego. Fot. Dominik Krupiński

Uzasadnienie realizacji działań ochronnych:

1. Błotniak łąkowy jest objęty w Polsce ochrona gatunkową.
2. Został wymieniony w załączniku I Dyrektywy Ptasiej UE (gatunki wymagające szczególnej ochrony).
3. Jest nielicznym lub bardzo nielicznym ptakiem lęgowym niżu Polski.
4. Krajowa populacja błotniaka łąkowego (ok. 3400 par) stanowi ok 20% populacji gatunku w UE i jest trzecią pod względem wielkości po Hiszpanii i Francji. 
5. Dane Monitoringu Ptaków Drapieżnych wskazują na spadek indeksu liczebności błotniaka łąkowego w Polsce. Zmniejszenie liczebności gatunku notuje się także we Francji, Hiszpanii oraz na zimowiskach w Afryce.
6. W większości krajów europejskich błotniak łąkowy jest gatunkiem zagrożonym, znajduje się w Krajowych Czerwonych Księgach Zwierząt w: Niemczech, Holandii, Danii, Francji, Hiszpanii, Czechach.
7. Lęgi zlokalizowane w uprawach zbóż, rzepaku, lucerny oraz na łąkach są często zagrożone i wymagają czynnej ochrony. 
8. Czynna ochrona lęgów błotniaka łąkowego jest skuteczna. Współpraca ornitologów z rolnikami przynosi dobre rezultaty. 
9. Czynna ochrona błotniaka łąkowego jest realizowana od wielu lat w Holandii, Niemczech, Danii, Francji, Hiszpanii, Słowacji i Czechach.

Fundamentem projektu jest współpraca z rolnikami. Prowadząc działania czynnej ochrony informujemy rolników o pożytecznej roli błotniaka łąkowego w agrocenozach (ograniczanie liczebności gryzoni polnych) oraz potrzebie jego  ochrony. Nieodłącznym elementem naszych działań jest również propagowanie ochrony błotniaka łąkowego w mediach (głównie Internecie). 

  • Ważnym elementem projektu jest współpraca z rolnikami. Fot. Dominik Krupiński

Najskuteczniejszą metodą czynnej ochrony lęgów (stosowaną od wielu lat w krajach Europy Zachodniej) jest ich zabezpieczanie za pomocą ogrodzeń z siatki. Zastosowanie ogrodzeń  eliminuje przypadki zabijania piskląt w czasie żniw (w czasie koszenia pisklęta pozostają bezpieczne w gnieździe) oraz ogranicza straty powodowane przez drapieżniki naziemne. Sukces lęgowy w gniazdach, objętych czynną ochroną jest znacznie wyższy niż w gniazdach nie chronionych i sięga ponad 90%. 

  • Podlot błotniaka łąkowego w ogrodzeniu. Fot. Tomasz Przybyliński